Jak dochodzi do powstania odleżyny ?
Odleżyna powstaje w wyniku długotrwałego ucisku na skórę i tkankę podskórną, co powoduje zamknięcie naczyń doprowadzających krew, następnie doprowadza do niedokrwienia tkanek. Powodem tego stanu jest brak dopływu tlenu i składników odżywczych. Dochodzi do zwolnienia przemiany komórkowej, a w przypadku przedłużania się powyższego stanu do śmierci komórki i powstania odleżyny. W początkowym etapie objawy niedokrwienia są prawie niewidoczne.
W kolejnym etapie tworzenia się odleżyny powstaje lekkie zaczerwienienie, następnie w miejscu zaczerwienienia powstaje rana, która jeżeli nie jest odpowiednio leczona powiększy się i pogłębi. W stanie zaawansowanym rana ta może sięgać do mięśni , stawów i kości. Nowoczesne metody leczenia odleżyn opierają się na zapewnieniu wilgotnego środowiska (nowoczesne specjalistyczne opatrunki).
Leczenie odleżyn jest długotrwałe i uciążliwe. Rany odleżynowe często utrudniają lub uniemożliwiają prowadzenie rehabilitacji, dlatego tak ważne jest im zapobieganie.
Czynniki ryzyka wystąpienia odleżyn:
- unieruchomienie,
- wiek powyżej 70 lat,
- stan skóry (nadmierna suchość lub wilgotność, urazy, infekcje),
- stan odżywienia (niedożywienie, odwodnienie),
- nietrzymanie stolca i moczu,
- przewlekłe schorzenia współistniejące (cukrzyca, niedokrwistość, choroby neurologiczne).
Zapobieganie odleżynom jest jedną z podstawowych zasad pielęgnacji osób obłożnie chorych. Te trudno gojące się rany najczęściej pojawiają się:
- ułożenie w pozycji bocznej – w okolicy kostek, kolan, krętarza kości biodrowej, barku, za uszami i w okolicy wyrostka sutkowego,
- ułożenie w pozycji grzbietowej: w okolicy pięt, kości guzicznej, krzyżowej, łopatek, potylicy, na małżowinach usznych,
- ułożenie w pozycji brzusznej: w okolicy kostek, kolan i mostka.
Pamiętaj !
Aby zapobiec powstawaniu odleżyn:
- zmieniaj pozycję osoby co ok. 2 godziny
- ułóż osobę na materacu przeciwodleżynowym
- zastosuj w łóżku materiały pomocnicze takie jak: wałki, krążki, podpórki, kliny
- dokładne ściel łóżko, aby nie pozostawić fałdów i zmarszczek
- usuń spod osoby szwy, guziki i zanieczyszczenia
- obserwuj skórę przynajmniej 1 raz dziennie
- dokładnie, delikatne osuszaj skórę, szczególnie w okolicach fałdów i miejsc narażonych na ucisk
- nawilżaj skórę
Zasady pielęgnowania skóry:
- skórę należy myć codziennie ciepłą wodą, stosując delikatne środki oczyszczające, które nie wysuszają skóry
- należy dokładnie, delikatnie osuszyć skórę po każdorazowej toalecie
- umytą i osuszoną skórę należy nawilżyć i natłuścić, co pozwoli utrzymać jej odpowiednie nawilżenie. W tym celu można zastosować maści, kremy, balsamy, oliwki, olejki
- fałdy skórne po wysuszeniu można oddzielić talkiem (na brzuchu, pod piersiami),
- miejsca narażone można delikatnie oklepywać
- w przypadku nietrzymania kału, moczu warto zastosować pieluchomajtki zapewniające kontakt skóry z suchą powierzchnią,
- bielizna pościelowa i osobista powinna być wykonana z naturalnych materiałów, pozbawiona zgrubień, guzików, nie krochmalona.