Opieka nad osobom niesamodzielną musi być dostosowana do jej indywidualnych potrzeb.
Potrzeby osób niesamodzielnych możemy podzielić na dwie grupy:
- potrzeby podstawowe, inaczej nazywane egzystencjalnymi,
- potrzeby wyższego rzędu
Do podstawowych potrzeb zaliczamy:
- potrzeby fizjologiczne; zapewnienie możliwości jedzenia i picia, załatwiania potrzeb fizjologicznych i higieny. Dotyczy to zwłaszcza osób w cięższym stanie fizycznym lub psychicznym, na przykład przy stomii, chorych leżących lub cierpiących na chorobę otępienną. Osoby w lepszej kondycji także potrzebują pomocy w tym zakresie, lecz polega ona na: dostarczeniu zakupów, przygotowaniu posiłku, sprzątaniu i dbaniu, żeby dom był przewietrzony i ciepły.
- potrzeby bezpieczeństwa; osoba niesamodzielna, żeby czuć się bezpiecznie, musi mieć zapewnioną opiekę medyczną, pielęgniarską i opiekuńczą. Powinien wiedzieć, że w razie wystąpienia problemów zdrowotnych lub innych, zawsze, bez względu na porę dnia i nocy, jest ktoś, kto mu pomoże.
Pamiętaj! Potrzeby fizjologiczne dominują nad wszystkimi innymi potrzebami!
Potrzeby wyższego rzędu u osób niesamodzielnych i starszych są bardzo zróżnicowane. Wynika to z ich wcześniejszego życia, z pozycji społecznej i rodzinnej, wykonywanego zawodu i zainteresowań. Każda osoba niesamodzielna takie potrzeby posiada, jedynie stopień ich uświadomienia bywa mniejszy lub większy. Zaspokojenie tych potrzeb jest nie mniej istotne, niż zaspokojenie potrzeb egzystencjalnych.
- potrzeba przynależności; osoba przezwycięża poczucie osamotnienia i obcości, wchodząc w bliskie relacje z osobami, które spotyka, potrzebuje częstego kontaktu z rodziną.
- potrzeba samorealizacji; powinno się pozwalać wykonywać czynności, które osoba niesamodzielna sama chce zrobić. Jeśli jej się coś nie uda, odczekajmy jakiś czas i zaproponujmy pomoc. Nigdy nie zniechęcajmy podopiecznego do aktywności, np. nie wyręczajmy przy posiłkach, jeśli nie ma takiej konieczności.
- potrzeba uznania, szacunku i przydatności; w celu jej zaspokojenia, należy stworzyć możliwość rozwijania istniejących już zainteresowań lub je rozbudzić. Zachęcać do pielęgnowania tradycji, angażować do czynności życia codziennego
- potrzeby poznawcze; umożliwić oglądanie programów telewizyjnych, które go interesują. Czytajmy lub dostarczajmy mu prasę i książki, które lubi. Porozmawiajmy na temat sąsiadów lub znajomych, opowiadajmy o naszym miejscu zamieszkania i życiu, jeśli jest tym zainteresowany.
- potrzeby estetyczne; dotyczą zarówno otoczenia osoby niesamodzielnej, jak i jego samego. Zachęcajmy do aktywności artystycznej takiej jak np. śpiewanie czy malowanie.
Pamiętaj! Jakość życia osoby niesamodzielnej w dużej mierze zależy od opiekunów.